Reaktörün varlığı Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun (UAEK) eski denetçilerinden Robert Kelley tarafından ortaya çıkarıldı.
Saudi Arabia's first nuclear reactor nearly finished, sparking fears over safeguards https://t.co/zO3UBo1v64
— The Guardian (@guardian) April 4, 2019
BBC Türçe'nin Guardian'dan aktardığı habere göre Kelley, 30 kilovatlık reaktörün bir yıl içinde tamamlanabileceğini söyledi.
Uydu fotoğraflarında nükleer yakıt için 10 metre yüksekliğinde bir çelik tankın yerleştirildiği ve tesisteki inşaatın devam ettiği görülüyor.
‘SUUDİ ARABİSTAN'IN ‘NÜKLEER EŞİĞİ GEÇMESİ' ANLAMINA GELİYOR'
Reaktöre nükleer yakıt verilmeden önce, Suudi Arabistan'ın tesisin nükleer silah üretimi için kullanılmasını engellemeye yönelik bir dizi kural ve prosedürü hayata geçirmesi gerekiyor. Buna Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu denetimlerinin kabul edilmesi taahhüdü de dahil.
SUUDİ ARABİSTAN: ANLAŞMALARA UYGUN
Öte yandan Bloomberg'te yer alan habere göre Suudi Arabistan enerji bakanlığı yaptığı açıklamada, tesisin amacının 'uluslararası anlaşmalara uygun olarak kesinlikle barışçıl bilimsel, araştırma, eğitim ve öğretim faaliyetlerinin olduğunu' söyledi. Bakanlık, reaktör şeffaflıkla inşa edildiğini, ülkesinin nükleer silahların yayılmasını önleyen anlaşmaları imzaladığını ve tesisin ziyaretçilere açık olduğunu da ekledi.
First images of Saudi Arabia's nuclear program show reactor is near complete https://t.co/qvMd2AersL pic.twitter.com/HuAMmVXj1T
— Bloomberg Politics (@bpolitics) April 3, 2019
‘YEREL MÜHENDİSLİĞİ SUUDİLER YAPIYOR'
Reaktör Arjantin devletine ait Invap SE şirketi tarafından inşa ediliyor. Arjantin'in UAEK temsilcisi Rafael Mariano Grossi de reaktörün bir yıl içinde faaliyete geçebileceğini doğruladı.
Grossi, "Bu, bazı faktörlere bağlı. Tüm operasyonlardan Invap sorumlu. Ancak yerel mühendisliği Suudiler yapıyor" dedi.
'AMERİKAN ENERJİ BAKANLIĞI NÜKLEER TEKNOLOJİ TRANSFERİ İÇİN İZİN VERDİ'
Anlaşmazlık, ABD Enerji Bakanlığı'nın Suudi Arabistan'a nükleer teknoloji transferi yapan şirketler için yedi farklı izin çıkardığının ortaya çıkmasından sonra başlamıştı.
Suudi Arabistan, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlemesi Anlaşması'na 1988'de taraf oldu. Ancak Riyad, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'yla güvenlik sözleşmesini 2005'te imzaladı.
Az miktarda nükleer faaliyeti bulunan ülkeler için geliştirilen bir protokolü imzalayan Suudi Arabistan, UAEK'in denetimlerinden muaf tutuldu.
Suudi yetkililer şimdiye kadar Kurum'un bu protokolü iptal edip daha sıkı denetimleri kabul etmesi taleplerini geri çevirdi.
SUUDİ VELİAHT PRENSİ SALMAN: İRAN NÜKLEER SİLAH GELİŞTİRİRSE, BİZ DE AYNISINI YAPARIZ
Geçen yıl Suudi Arabistan veliaht prensi Muhammed bin Salman, İran'ın nükleer silah geliştirmesi halinde, Suudi Arabistan'ın da aynısını yapacağını söylemişti.
ABD CBS kanalına konuşan Prens Salman, kendi ülkesinin nükleer silah geliştirmediğini belirtip "Ama, eğer İran nükleer bomba geliştirirse, şüphesiz, biz de en kısa zamanda aynısını yaparız" demişti.
