'Dikkat edilmesi gereken noktalara uyulursa, seçim güzel geçer'

Pazar günü yapılacak yerel yönetim seçimleri, gerek oy pusulalarının çokluğu gerekse muhtar seçimlerine yeni eklenen maddelerle dikkati hak ediyor. CHP Parti Okulu Eğitmeni Fahamettin Tos, Seyr-i Sabah programında oy verme işleminin öncesi ve sonrasında dikkat edilmesi gereken noktaları anlattı. Tos, zarf ve oy pusulaları üstündeki mühürden oy verdikten sonraki imza aşamasına kadar önemli noktaları dile getirdi:

‘YSK FİLİGRANI ÖNEMLİ'

"İnsanlar demokrasiyi özlemeye başladığı için demokrasinin yeniden inşa edilebilmesi için bu seçime çok fazla önem gösteriyorlar. Biz haftalardır eğitimler veriyoruz. Bunlara tekrar tekrar gelen arkadaşlar var. Kaçırdığı nokta olmasından korktukları için tekrar geliyorlar. İl genel meclisi, büyükşehirlerin dışında kalan illerde var. Büyükşehir belediyesi olanlarda büyükşehir başkanı il genel başkanı, meclis üyeleri seçiliyor. Burada karmaşa varmış gibi gözükse de çok karmaşa yok. Her şekilde dört pusula var. Muhtarların pusulalarını da kabinde bulacaklar.

Sandık kurulu üç ayrı pusula verecek, muhtar pusulası kabinde olacak. Bir de sarı zarf verilecek. Sarı zarfın üstünde YSK filigranı olacak, ilçe seçim kurulu mührü ve sandık kurulu mührü olacak. Bundan önceki seçimlerde sandık kurulunun ihmali nedeniyle mühürsüz zarflar da geçerli sayılacak denmişti. 298 sayılı yasada düzeltme yapıldı. Sandık kurulunun ihmali nedeniyle sandık kurulu mührü yoksa da geçerli olacak denmişti. Kanunsuzluğu kanun haline getirdiler. Bunlara dikkat etmekte fayda var. İhmal nedeni ortadan kalkabilsin diye torbadan çıkacak zarfların sandık kurulu mührüyle mühürlenmesi sırasında kurul olarak karar alsınlar, tek tek her zarfın pusulanın ilgili yerlerine mühür vurulurken tutanak defterine bunu işletsinler.

‘OY SANDIĞININ DAMGASI ŞART'

Zarfların kontrolünü yaparken dikkat etmeleri gereken nokta şu: Hangi sandıkta oy kullanılıyorsa, o sandığın mührünün olmasına dikkat etmeleri gerekiyor. Eğer kontrol etmezseniz, o pusulayı alıp zarfa koyduğunuz anda sorumluluk size geçiyor. Zarflar aşağı yukarı yıllardır kullanılan boyutlarda. Kağıtlar zarflara sığmaz gibi bir sorun yok. İnsanlar demokrasinin zarar görmesi nedeniyle kuşkucu durumdalar. Zarfın ağzını yapıştırmak zorunlu değil. Zarflar açılırken pusula yırtılabilir. Zarf ve imza sayısının eşit çıkması gerekiyor. Eşit ve eksikse sorun yok. Diyelim ki 300 oy kullanan seçmen var. Geçerli zarfları saydık, 295. geçersiz zarf sayısı 1 diyelim. Geriye 4 kaldı, biz onu öyle kabul edip tutanağa işliyoruz. Fakat fazla olursa sıkıntı oluyor. 300 seçmen oy kullanmış, 310 çıktı diyelim. Geçersiz olanları ayırıyoruz. 5 geçersiz zarf var diyelim, onları ayırıyoruz. Sandık kurulu 5 gelişigüzel zarf seçip bunu yakarak imha ediyor. Bunu içindeki oyun kime ait olduğu belli olmasın diye açmadan imha ediyoruz.

Telefonlarla kabine girilmesi konusunda bazen sorun çıkabiliyor. Bazı insanlar fotoğrafını çekip ilgili siyasilere gönderip ben size oy verdim diyebiliyor. Bunları birebir yaşadık. Sandıktaki arkadaşın telefonunuzu şuraya bırakır mısınız demesi gerekiyor. Kabine telefonla girip oyunun fotoğrafını çekerse de bunun cezası yok.

‘MÜHRÜ PARTİNİN SÜTUNUNDA KALACAK ŞEKİLDE VERMELİSİNİZ'

Geçersiz oylar için önemli durumlardan biri muhtar ve ihtiyar heyeti. Şimdi muhtar adayının ismiyle beraber kaç ihtiyar meclisi üyesi varsa o kadar isim olması gerekiyor. Muhtar adayının isminin altında ihtiyar heyeti isimleri varsa ve belirlenmiş sayının altındaysa o pusulanın üstünde muhtar adayının ismi çizilip sadece ihtiyar heyetinin ismi kaldıysa muhtar adayı geçersiz sayılıyor, ihtiyar heyeti geçerli sayılıyor. Eğer olması gerekenin üstünde bir ihtiyar meclisi üyesi sayıldıysa o da geçersiz oluyor. Muhtarı beğenmeyip başka bir isim yazarsa o da geçerli oluyor.

Partiler için de sütunlar var. Her partinin kendi sütunu var. Mührü vururken eliniz titredi ve her iki partinin sütunlarının ortasına vurdunuz bu geçersiz. Ama damganın çoğu bir sütunda azı başka sütunda oldu, ona bakılması için kenara ayrılacak. Diyelim ki bir partiye oy vereceksiniz, birden fazla aynı sütuna oy verdiniz, bu da geçerli oluyor. Yuvarlak oy verme alanı var, bunun içine mühür vurmanız şart değil, herhangi bir yerine, diğer sütunlara taşmaması gerekiyor. Saat 17.00 olunca dışarda kuyruktaki insanlar oy verebiliyor. Sandık kurulundakiler oradaki seçmenin kimliklerini toplayacak ki sonrasında gelenler oy kullanamasın.

Fotoğraflı, soğuk damgalı, TC kimlik numaralı her tür kimlik belgesi geçerli olacak seçim boyunca. Kurul üyeleri arasında çeşitli nedenlerle farklı düşünceler olabiliyor. Böyle bir sıkıntı yaşamamak için kimliklerimizi getirmemiz gerekiyor. Nüfus kayıt belgelerini nüfus müdürlüklerinden de alabilmek mümkün gün içinde."