Doç. Dr. Gökten: Çocuklara dijital detoks gerekiyor

Yarı yıl tatiliyle birlikte birçok çocuk ve genç evde daha çok vakit geçirmeye başladı. Bu da büyük bir çoğunlukla özellikle şehirli çocukların kendilerini daha çok teknolojiyle meşgul etmesine neden oldu. Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Çocuk Ergen Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Emel Sarı Gökten, Yeni Şeyler Rehberi programında yarıyıl tatilinin çocuk ve ailenin birlikte zaman geçireceği önemli bir fırsat olarak görülmesi gerektiğini söyledi.

‘DİJİTAL CİHAZ KULLANIMI SINIRLANDIRILMALI'

Yarıyıl tatilinin aile ve çocuk için akraba ziyareti, kısa bir kış tatili kaçamağı ya da birlikte zaman geçirmek için uygun bir zaman olabildiğini belirten Doç. Dr. Emel Sarı Gökten, "Özellikle çocuklarda dijital cihazlara aşırı bağlanmanın arttığı günümüz toplumunda böyle fırsatları değerlendirmek önemlidir" dedi.

Her çocuğun hayatında makul koşullarda ve olumlu anlamda kullanılmak kaydıyla dijital cihaz bulunabildiğini ifade eden Doç. Dr. Emel Sarı Gökten, "Burada temel nokta, bu araçların zaman ve içerik açısından çocuğa zarar vermeyecek düzeyde kullanılmasıdır. Eğer aile bu konuda sınır koyamazsa, çocuğun tek eğlenme ve doyum kaynağı bilgisayar oyunları, YouTube videoları ya da sanal medya oluverir. Bunun sonucunda da çocuğun sosyal becerileri, akademik başarısı ve ruh sağlığı olumsuz etkilenir. Aileler çocuklara bu konuda model olup dijital cihazların sadece yaşamın küçük bir parçası olduğunu öğretmelidirler" uyarısında bulundu. Sosyal çevresi kısıtlı, akraba ziyaretlerinin az olduğu ve yoğun çalışan anne-babalarla yaşayan çocukların dijital cihazların etkisi altına girmeye daha meyilli olduğunu belirten Gökten, "Bu nedenle aileler her fırsatta küçük kaçamaklar yapmayı planlamalı, çocuklara hayatta keyif alacak birçok başka alan olduğunu deneyimleyerek yaşatmalıdırlar" dedi.

Doç. Dr. Gökten, teknoloji kullanımının sınırlı olmadığı ortamlarda çocukların tamamen internet ortamına kapılıp zaman ve içerik açısından kontrolü kaybedebileceklerini belirterek "Okul başarıları, akran ilişkileri ve uzun dönemde sosyal becerileri zarar görebilir" ifadelerini kullandı.

‘DİJİTAL DETOKSA AİLECEK İHTİYAÇ VAR'

Dijital detoksun yalnızca evdeki çocuğa uygulanacak bir yöntem olmadığını vurgulayan Doç. Dr. Emel Sarı Gökten, "Aile hep birlikte böyle bir karar alıp uygulayabilir. Tabi bu zaman aralığını keyif verici birçok aktivite, spor ve sanat etkinliğiyle doldurmak kaydıyla" şeklinde konuştu.

Dijital aletlerin kullanımının ailenin hayatında sınırlandırılmış bir yer alsa ve eğlenme, bilgi edinme, haberleşme, bankacılık işlemleri gibi hayatı kolaylaştırma üzerinde odaklansa herhangi bir sıkıntı yaşatmayacağını belirten Doç. Dr. Emel Sarı Gökten, "Eğer kullanım bizim kontrolümüzün dışına çıkıyorsa ve içerikler zarar verici konulara dönüşüyorsa sorun var demektir" diye konuştu.

Doç. Dr. Emel Sarı Gökten, "Zaman sınırlamasının aşılması demek, çocuğun oyun başından kalkamaması, hayatında tek keyif aldığı konunun bilgisayar oyunları olması, ödevlerini, derslerini ve sosyal çevresini aksatmaya başlaması durumudur. Çocuk bu hale gelmeden aileler zaman konusundaki sınırlamaları çocuklarına getirmeli ve bunu düzenli bir şekilde kontrol etmelidirler" tavsiyesinde bulundu.

İçerik olarak agresyon ve şiddet içeren oyunların ya da çocuk ruh sağlığına zarar verici nitelikte olumsuz içeriklerin önüne geçilmesinin önemli olduğunu kaydeden Doç. Dr. Emel Sarı Gökten, ailelerin bu konuda güvenlik tedbirlerini almalarının ve bu konularda çocuklarını uyarmalarının ve bilgilendirmelerinin uygun olduğunu söyledi. Dijital cihaz kullanımı konusunda öncelikle anne-babaların kendi davranışları ile çocuklarına model olması gerektiğini vurgulayan Doç. Dr. Emel Sarı Gökten, "Sınırsızca internet kullanımı, sosyal etkileşimi yok sayıp bütün zamanını telefon karşısında geçirme, sürekli oyun oynama gibi davranışlara dikkat etmeliler" dedi.

Doç. Dr. Gökten, dijital detoks konusunda yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:

"İnternet ya da oyunla geçirilen süre konusunda aile çocukla, hafta içi ve hafta sonu olmak üzere bir süre kısıtlaması getirmeli, çocuktan buna dikkat etmesi istenmeli, ancak anne-babanın yine de kontrolü sürdürmesi uygundur. Çocuklara zarar verici içerikler konusunda aile gerekli önlemleri almalı, bu içeriklerin zararları konusunda çocuklarını bilgilendirmeli. Aile birlikte zaman geçirmek için evde oynanabilecek oyunlar (tavla, kızmabirader, satranç, lego gibi) satın almalı, boş zamanlarda aile üyeleri bir araya gelerek karşılıklı etkileşim halinde oyun oynamalı. Birlikte yemek yenirken ya da boş zamanlarda bolca sohbetler edilmeli, çocuklara hoşlarına gidecek hikayeler anlatılmalı, sevgi gösterilmeli. Uygun zamanlarda aile birlikte dışarı çıkmalı, arkadaş ve akraba ziyaretlerine gitmeli ve bu etkinlikler sırasında da karşılıklı etkileşim ve sohbet sürdürülmeli. Anne-baba kendileri için de birtakım hobilere ve uğraşılara sahip olmalı, çocuklarını da spor ya da sanatsal aktivitelerde desteklemeli, keyif alabilecekleri etkinlikleri hayatlarına katmaya çalışmalı."