Çin'de sosyal deneyde gündem olan Türk konuştu: Gencin yalnız bırakılmasına üzüldüm

Star gazetesi yazarı Murat Telek'in, Çin'in Şangay şehrinde Koç Grubu'na ait bir şirkette müdür olarak görev yapan Murat Telek ile yaptığı röportaj şu şekilde:

Kısaca sizi tanıyabilir miyiz?

İsmim Murat Telek, 47 yaşındayım. Eşim ve 14 yaşındaki kızım ile Şanghay'da yaşıyoruz. 2002 yılında, evlendikten bir ay sonra eşimle birlikte Çin'e geldik. Çin'de çelik panel radyatör satışı yapiyoruz. Türkiye'de üretilen ürünleri Çin pazarına satıyoruz ve Türk firmalari panel radyatör alanında Çin pazarında yüzde 50 paya sahip. Bundan dolayı mutluyum.

'KADININ GENCİ YALNIZ BIRAKMASINA ÜZÜLDÜM'

Murat Bey, bir sosyal deneye maruz kaldınız. Olay nasıl cereyan etti?

Çin'de farklı bir şehirdeki müşterim ile görüşme yaptıktan dönüş uçağına hayli zaman olduğunu fark ettim. Bu vakti değerlendirmek için şehirde zaman geçirmek istedim. Taksicinin bıraktığı noktada pizzacıya girdim. Kısa süre sonra, iyi giyimli bir kadın evsiz kılıklı bir genci restorana getirip çaprazımdaki masaya oturttu ve buruşuk bir 50 RMB bırakıp hızla ayrıldı. Kadının genci yalnız bırakmasına üzüldüm çünkü onun için bu kurtlar sofrasında yalnız kalmaktı. Hemen arkasından da restoranın müdürü masaya geldi. Sonrasını videodan izlediniz.

​'ÇİNLİLER HİÇ KAVGA ETMEZLER'

Kızıyorsunuz, müdahale ediyorsunuz ama kontrolden de çıkmıyorsunuz. Bazen bir haksızlığa müdahale etmek için başka haksızlıklar yapabiliyoruz. Örneğin o müdüre daha sert de davranabilirdiniz, kendinizi nasıl kontrol ettiniz?

Karakter olarak sert bir kişi değilim. Kavga yerine uzlaşma ile sorunların çözülmesinden yanayım. Ayrıca kendi ülkemde değil, yabancı bir bölgede, o ülkenin vatandaşlarına saygılı davranmak gerektiğini düşünüyorum. Çinliler zaten hemen hemen hiç kavga etmezler. Ses yükseltmek dahi ayıplanır.

Çin televizyonundaki bu videoyu izlediğinizde ne düşündünüz, ne hissettiniz? Bir de Çincenizi biraz zayıf bulmuşlar, buna ne diyorsunuz?

Bu videoyu Çin televizyonunda seyretmedim. Çinli arkadaslarım sosyal medyada gösterdiler. Onların çok hosuna gitti ve kendi arkadaşları, muşterileri ile paylaştılar. Ben bir defa seyrettim. Sinirlendiğim anlardaki yüz ifademi ve mimiklerimi beğenmedim. Gençle ilk konuşmaya başladığım an güzeldi.

'BU KONUDA İDDİALI DEĞİLİM'

Çincemle ilgili olarak da; Türkiye'den Çin'e lisan öğrenmek veya üniversite eğitimi icin gelen epey genç var. Onların Çince seviyeleri üst düzeyde. Seyahatlerimde, muşterilerim ve arkadaşlarım ile diyaloglarımda Çinceyi kullanıp, dert paylaşıp konuşabiliyorum. Çince öğrenmesi zor bir lisan. Bu konuda iddialı değilim.

Olayların sonrasında Çin'den ve Türkiye'den geri dönüşleri, size etkileri nasıl oldu?

Çin'de videoyu TV'de ve sosyal medyada izleyen insanlar beni tanıdılar. Fotoğraf çektirip, sevgi gösterdiler. Bu beni mutlu etti.

Türkiye'den gelen tepkiye şaşırdım. Böyle bir gelişme beklemiyordum. İnsanlar bana uzun uzun mesajlar yolladılar. Vakitlerini ayırıp değer vermelerine, benimle temas kurmalarına çok sevindim. Bu güzel kalpli Türk insanları ile karşılaştığım için çok memnunum.

'ÇİNLİLERİN DUYGULARINI ANLAMAK ZOR'

İşin içinde iş var gibi hissettiğiniz oldu mu olay anında?

Çinliler mimiklerini çok kullanmıyorlar. Duygularını anlamak zor. Bunu hazırlayanlarda çok profesyonellermiş. Anlamadım. Sonlara doğru gencin bir-iki örtüşmeyen sözü oldu. Evsiz olmakla birlikte zeka olarak da kuvvetli olmayabilir mi şeklinde düşüncem oluştu. En sonda da hızla göğsünü kaşımaya basladı. Herhalde kirden diye düşündüm ama anladım ki mesaj veriyormuş bitirmek icin. O anda kamera geldi.

Evsiz kişiyi masanıza alıp pizzanızı paylaşmanız Çinlilere çok ilginç gelmiş. Oysa bizim kültürümüzde ekmeğimizi bölüşmek, ortadaki bir büyük tabaktan hep beraber yemek gibi güzel özelliklerimiz var. Çinlilere garip gelmesini nasıl yorumluyorsunuz?

Çinliler dıştan görünmeseler de yumuşak kalpli insanlar. Son otuz yıldaki gelişme süresinde insanların tanımadıkları kişilere güvenlerinin kalmadığı düşüncesindeyim. Türk insanlarının tanımadıkları kişilere de sofralarını açmaları ilginç gelmiş olabilir. Yoksa burada da öğlen ve akşam yemekleri kalabalık, arkadaş grupları ile ve bircok ceşidin ortadaki tabaklardan paylaşımı şeklinde oluyor.

Çin'e gelirsek ve yemek yiyecek paramız kalmazsa sizi nerede bulabiliriz?

Ben Şanghay'dayım. Şanghay'da veya dunyanin herhangi bir bölgesinde tüm insanlar sofralar kurup, paylaşıp bir olsun diliyorum. Sevgilerimle.