'Savaştığı hasımları bile cenazesine geldi'

Fotoğrafın Tamamı programında Ahu Özyurt'un sorularını yanıtlayan, arşivci ve araştırmacı Necmettin Özçelik, 10 Kasım 1938 Saat 09.05 sonrası yaşananları anlattı.

'İSTANBUL'DA İZDİHAMDA 11 KİŞİ ÖLDÜ'

"26 Eylül'de Atatürk'ümüzün durumunun kötüleşmesinin ardından İstanbul'a Dolmabahçe Sarayı çevresine yüzlerce kişi toplanmıştı. Ekim ayında kısmen bir iyileşme oldu ama 10 Kasım'da vefat haberi geldi. Sarayın önündeki bayrak yarıya indirilince İstanbul'da toplanan yüzbinlerce kişi onun vefat ettiğini anladı. 16-17-18 Kasım'da Saray'ın Muayede salonunda 300 bin kişi ziyaret ediyor. 17 Kasım akşam üstü kalabalıklar artıyor ve bir panik yaşanıyor. O sırada içinde Ermeni ve Yahudi vatandaşlarımızın da olduğu 11 kişi izdihamda hayatını kaybediyor." diyerek anlatan Özçelik, 19 Kasım günü naaşın Sarayburnu'na getirilmesinin 4 saat sürdüğüne dikkat çekti. Özçelik şöyle devam etti:

"Denizde yapılan törene donanmamız ve altı ülkeden gemiler katıldı. Sarayburnu'ndan Kocaeli'ne gönderildi, oradan trene bindirildi. Gittiği her yerde yüzlerce binlerce vatandaş, saatlerce o trenin geçişini bekledi. Vatandaşın sevgisi de üzüntüsü de çok büyüktü".

'AVUSTRALYA VE YUNANİSTAN ŞEREF KITALARI GELDİ'

Sosyal medyada Atatürk'ün cenaze törenine dair fotoğraflar da paylaşan Necmettin Özçelik, Ankara'daki törenin detaylarını da anlattı. Özçelik "20 Kasım'da cenaze Ankara'ya vardı. İkinci Meclis'in önünde kurulan Bruno Taut'un inşa ettiği katafalka kondu. Anadolu'dan binlerce kişi ziyarete geldi. Bir sevgi seli vardı. 21 Kasım 1938 Pazar günü tarihin gördüğü en kalabalık törenlerden biri yapıldı. Dokuz ülkenin şeref kıtaları katıldı ki bunların içinde yakın zamanda Kurtuluş Savaşı'nda yendiği Yunanistan da vardı. En üst düzeyde katıldılar cenaze törenine" dedi.

'CENAZE NAMAZI VE TAHNİTLEME'

Atatürk'ün cenaze namazının Muayede Salonu'nda kılındığına dikkat çeken Özçelik, "19 Kasım sabahı o izdihamı düşünün. Naaşı, saraydan alıp Dolmabahçe Camii'ne götürmenin zorluğunu gördükleri için Prof. Dr. Şerafettin Yalkaya, Diyanet İşleri Başkanı, çok duygusal bir konuşma ile 19 kişinin katılımı ile kıldırmıştır" dedi.

11 Kasım'da Atatürk'ün naaşının tahnitlendiğini de hatırlatan Özçelik, "Ebedi istiratgaha ne zaman geçeceği belli değildi. Onun için vücudu bir kimyasal muameleden geçmiştir. Bu tahnit işlemi de 9 Kasım 1953 yılında tamamen çözülmüştür. Vücudu her Müslüman gibi toprağa gömülmüştür" dedi.

'SAYGI NÖBETİNİ BİNLER TUTTU'

1953 Yılında Atatürk'ün naaşının Anıtkabir'e götürülmesi töreninde 53 yılı Kara Harp Okulu yeni mezunu 136 teğmenlerin top arabasını çektiğini anlatan Özçelik, "Katafalk nöbeti 20 dakika sürerdi, hiç kımıldanmazdı. İhtiram duruşunda hem Generaller, hem Subaylar, hem Mehmetçik, hem İzciler ve en önem verdikleri üniversite talebeleri ve ilköğretim talebeleri en ön safta yer aldı. Herkes nöbet beklemek istiyordu, onun için seçilerek yapıldı" diye konuştu.