'Menbiç konusunda ABD ile bir orta yol bulunur yoksa bu iş tamamen kopar'

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile ABD'li mevkidaşı Mike Pompeo arasında ABD Dışişleri Bakanlığı'nda görüşme gerçekleşti. Çavuşoğlu, Pompeo ile görüşmesine dair, Menbiç yol haritası, Suriye meseleleri ve diğer bölgesel konuların konuşulduğunu belirtti. Türkiye'nin yaptığı açıklamada Menbiç konusunda ‘yol haritasının onaylandığı' belirtildi.

Türkiye ve ABD arasında Menbiç, F-35'ler, Suriye'nin kuzeyindeki işbirliği ile Irak'ta TSK operasyonunun sürdüğü Kandil bölgesine uzanan gelişmeleri gazeteci-yazar Metehan Demir ile konuştuk.

‘SURİYE'DE SADECE BİR HAZIRLIK ARASI VERİLDİ'

Metehan Demir, Çavuşoğlu ile Pompeo arasında gerçekleşen görüşmeye olumlu bakılabileceğini belirtti. Suriye'de sadece bir ‘hazırlık arası' verildiğini söyleyen Demir, Suriye'deki aktörlerin kış dönemi için ‘altyapı çalışmalarına' başladığının altını çizdi:

"Görüşmeye olumlu bakabiliriz. Bunun birinci parametresi Washington Büyükelçisi Serdar Kılıç'ın geçen hafta Washington'a gitmesi. Sıkıntılı bir süreç olsa Türkiye tavrını daha da seslendirmek ve belli bir çerçeveye oturtabilmek anlamında burada tutabilirdi. O açıdan Kılıç'ın gitmesi bir jest olarak da değerlendirilebilir. Ama şu da var: Herkes bir kış hazırlığı içinde. Bunun öncesinde yazın mevcut coğrafi ve meteorolojik şartlar çerçevesinde herkes orada pozisyon alıyor. Suriye'de sadece bir hazırlık arası verildi. O nedenle Suriye'deki tüm etkin aktörler gelecek dönem için altyapı çalışmalarına başladı. Amerika'nın da çekileceği yönünde tartışmalar vardı. Amerika ya doğrudan ya da dolaylı olarak Suriye içinde yer almak isteyecektir. Bugün de zaten görüşmeler sırasında bu isteklerini anlamak mümkün."

‘BÜYÜKELÇİNİN DÖNÜŞÜ F-35'LERDE BİR SIKINTI OLMAYACAĞINI GÖSTERİYOR'

Türkiye'nin S-400 konusunda geri adım atmayacağını ifade eden Demir, 21 Haziran'da yapılacak F-35 savaş uçaklarının teslim töreninde bir teslimat gerçekleşmeyeceğini belirtti. Demir'e göre, Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu ve Washington Büyükelçisi Kılıç'ın Washington'a gitmesi, teslimatta bir sıkıntı yaşanmayacağını gösteriyor:

"Türkiye'nin S-400 konusunda geri adım atacağını sanmıyorum. S-400 ile ilgili bir problem olmayacaktır. NATO'dan gelen çatlak sesler var. ABD'den sert çıkışlar var, işi F35'e götürüyorlar. Ama F-35'in 2002 yılında yapılmış bir anlaşma çerçevesinde, uluslararası hukuki şartlara dayalı, resmi bir anlaşma olduğunu unutmayalım. Bu ‘Ben kızdım, oynamıyorum' diyecekleri bir durum değil. Bu her ülkenin belirli katılımıyla gerçekleşen, Türkiye'nin de hatırı sayılır anlamda teknolojik ve yedek parça üretimiyle katkı sağladığı, tanesi 100 milyon dolar civarında olan bir uçak paketi. Bugüne kadar çok yol kat edildi, eğitimler ve teknik altyapı ile ilgili çalışmalar tamamlandı. 21 Haziran'daki resmî tören ile ilgili bir detayı vermek istiyorum. 21 Haziran'da bir uçak teslimatı olmayacak. Pilotların el sıkışması, ‘Uçakları size devrediyoruz, hayırlı olsun' şeklinde bir tören olacak. Daha takvim veriliyor. O gün bir tören olacak. Ama ondan sonra aslında bir nevi teslimat gibi de algılanacak. Dışişleri bakanı ve büyükelçinin Washington'a gitmesi teslimatta bir sıkıntı olmayacağını gösteriyor."

‘ABD VE RUSYA DA TÜRKİYE'Yİ KARŞISINA ALMAZ'

ABD ile Menbiç konusunda bir orta yol bulunacağını söyleyen Demir, Türkiye'nin Menbiç'teki milli menfaatleri çerçevesinde Rusya ya da ABD'yi karşısına almayacağını vurguladı, "Amerika ve Rusya da Türkiye'yi karşısına almaz" dedi:

"Menbiç'te belirleyici, sürecin önün açma anlamındaki ülke Türkiye. Hem Amerika hem de Rusya'nın kendi tezleri var. Burada eğer Menbiç'te Amerika varlık anlamında Kandil ile bağlantılı olan terör örgütü PKK'nın çıkarılması ile ilgili bir ara çözüme de gidebilir. Ama ABD ile bir orta yol bulunur yoksa bu iş tamamen kopar. Türkiye'nin özellikle Fırat Kalkanı döneminde Rusya ile yakın işbirliği de göz önüne alındığında bugün denge politikası üzerine kurulu bir ara çözüm olacaktır. Türkiye, Menbiç'teki milli menfaatleri çerçevesinde ne Rusya'yı ne de Amerika'yı karşısına almaz. Amerika ve Rusya da Türkiye'yi karşısına almaz."

‘KANDİL'E GİDEN YOL YAVAŞ YAVAŞ TEMİZLENİYOR'

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'nun, "Kandil bizim için artık uzak bir hedef değil. Kuzey Irak bölgesinde Hakurk hattında birçok noktaya kadar epey bir yer ele geçirildi" açıklamalarının önemli olduğuna dikkat çeken Demir, Türkiye'nin Kandil'e giden yolu yavaş ve emin adımlarla temizlediğini ifade etti:

"Türkiye yavaş ve emin adımlarla o bölgede ilerliyor. Bu yaz aylarında bu konuda farklı bir noktaya da ulaşılacak. Kandil ile Türkiye arasında bir düzlük alan var. O düzlük alan PKK terör örgütü tarafından Kandil'den Türkiye'ye geçişlerde normal tampon geçiş noktası olarak kullanılıyordu. Türkiye bu bölgeyi tuttu. Aslında Kandil'i öncelikli olarak güney tarafından kuşatmış durumda. Orayı tamamen izole etmiş durumda. O çerçevede baktığınız zaman Türkiye o bölgeyi tamamen kontrol altına alacak. Türkiye bunun diplomatik altyapısını da hem Bağdat yönetimi hem de Amerika ile kurmuş durumda. Türkiye'nin içeriye 30-35 km kadar girdiği ve orada tamamen kontrolü sağladığını söylemek mümkün. Zaten zaman zaman çıkan çatışmalar da o bölgede gerçekleşiyor. Kandil'e giden yol yavaş yavaş temizleniyor. Temizlenirken Kandil'den de kimsenin bu tarafa gelememesini sağlayacaklar. Bir kontrol hattı çekilmiş gibi bir şey olacak."

‘ABD, ŞENGAL'DEKİ ÜSLE İRAN'A DOLAYLI MESAJ VERİYOR'

Metehan Demir, ABD'nin Şengal bölgesine yeni bir üs kurarak İran'a dolaylı yoldan bir mesaj verdiğini belirtti. ABD'nin geç kalmış bir acelecilikle bu adımı attığını ekleyen Demir, Türkiye'ye ise ‘Ben de buradayım. Çok fazla gelmezsen iyi olur' mesajı verildiğini söyledi:

"Bu ABD'nin boş kalan yerlerde pozisyon alması anlamına geliyor. Türkiye'nin bu tarafa doğru gelmesi noktasında ‘Ben de buradayım. Çok fazla gelmezsen iyi olur' mesajı veriliyor. ABD, tamamen önceden ön alma anlamında bu adımları atıyor. Daha önce Menbiç'te denedi bunu ABD, orada tutmadı fazla. Şimdi yeni alanlar arıyorlar. Bu bölgeler erken gelenin oturduğu bölgeler olduğu için onlar yerlerini aldılar. ABD, ‘En azından ben bir yeri tutayım, ondan sonra beni oradan çıkarmak güç olsun' diye geç kalmış bir acelecilikle bu hareketleri yapıyor. ABD bugüne kadara hiçbir yerde tam tutunamadığı için şimdi son kalan alanlarda yeni hareketler deniyor. İran, piramidin en üst noktası. Amerikan'ın İran ile ilgili ileri projeksiyonunda mutlaka bir planlama var. Ama bu bölgedeki aktörler öncelikle Irak ve Suriye denkleminde saha tutulmadan İran ile ilgili bir şeyin yapılmayacağını düşünüyorlar. Bu İran ile bağlantılı değil ama Haşdi Şabi varlığını da düşünürsek Amerika aslında dolaylı olarak İran'a bir mesaj veriyor. İran'ın son dönemde İran ile ilgili yapılan analizlerde dikkat çeken cümle İran'ın bugüne kadar herkes sadece nükleer işine adapte olmuş ama İran aslında başka medyaya nüfuz anlamında çeşitli çalışmalar yapmış ve bu konuda da oldukça ilerlemiş, ‘Batı bunu göremedi' eleştirileri var. Şimdi ona karşı hamleler çalışılıyor. Ama İran'ın da karşı hamleleri olduğunu düşünüyorum. Çünkü İran, Irak'ta ve Suriye'de son iki buçuk yılda hatırı sayılır alan kontrol altına almak için girişimde bulunmuştu. Şimdi onu karşı hamlelerle geriye adım attırılması çalışmaları bunlar."