'Türkiye ile geleneksel rekabeti geride bıraktık'

Birçok uzmanın görüşüne göre, Türk-Rus ilişkilerinin gelişim hızı son zamanlarda benzeri görülmemiş seviyeye ulaştı. Büyüme, ticaret ve ekonomik alanda da askeri ve politik alanda da kültür ve insani ilişkiler alanında da gözlenmekte. İki ülkenin özellikle Astana süreci kapsamında sürdürdüğü Suriye işbirliği bu gelişime özel ivme kazandırdı.

Rusya-Türkiye Parlamentolar Arası Dostluk Grubu Başkan Yardımcısı Dmitriy Savelyev, Sputnik’e açıklamasında, Rus-Türk ilişkilerindeki mevcut durumu ve geleceğini ve Suriye’yle ilgili üçlü formatın gelişimini değerlendirdi.

Ankara’da Suriye çözümünün garantör ülkeleri Rusya, Türkiye ve İran liderlerinin üçlü zirvesi gerçekleşti. Bu görüşmede elde edilen en önemli başarı neydi sizce?

Üçlü zirvenin en önemli sonucu bence, Avrupa ve ABD’ye verilen şu mesajdı: bölgemizin sorunlarının çözümünde biz artık sizin hizmetlerinize ihtiyaç duymuyoruz. Yüzyıllardır dünya politikasındaki tüm değişiklikler Batı’nın rızasıyla gerçekleşiyordu ama bu devir bitti artık: şimdi bölge ülkeleri, bağımsız olarak Suriye sorununu çözmek birleşti. Şüphesiz bu sürece katılarak Moskova, Tahran ve Ankara farklı amaçlar güdüyor. Tarih boyunca ülkelerimiz arasında her şey oldu, ama Suriye’deki savaşın sona erdirilmesi konusu gündeme gelince çabalarımızı birleştirmeyi başardık. Stratejik yaklaşım, kısa süreli çatışmalara üstün geldi ve Rusya, Türkiye ve İran, Ortadoğu bölgesinde yeni güvenlik sistemini kurma isteğini ve imkanını tüm dünyaya sergiledi.

Üç ülke liderinin bir dizi gerilimli konuda Batı’ya karşı birleşik cephe almak için gerçek fırsat yakaladığını mı düşünüyorsunuz?

Ne ABD ne de Avrupa, Suriye sorununa net bir barışçıl çözüm sunamadığı için halihazırda Astana süreci, politik çözüm bulmak için tek gerçek fırsat olarak kalıyor. Astana sürecinin varlığı Amerikalıları çok tedirgin ediyor. Onlar, bu süreci çıkarlarına meydan okuma olarak görüyor, zira bu format Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) ile ilgili. Rusya ve Kazakistan örgütün üyeleri, İran gözlemci, Türkiye de partner statüsüne sahip. ŞİÖ, kendi bölgesel terörle mücadele yapısına sahip, zira Türkiye ve İran sınırındaki silahlı oluşumların varlığı sadece ulusal değil bölgesel güvenliği tehdit ediyor.

Böyle bir işbirliğinin genişlemesi, bölgenin tüm ülkelerini kapsamalı. Geçtiğimiz hafta Moskova’da 95 ülkenin katılımıyla düzenlenen 7. Uluslararası Güvenlik Konferansı bunun bir örneği. Rusya, güney sınırlarındaki ileriye dönük politikasında bariz bir ilerleme sergiliyor. Türkiye ve İran’la birlikte ABD’nin Ortadoğu’yu yeniden inşa etme planlarını bozduk. Batı ülkeleri Rusya’yı izole etmeye çalıştığı bir dönemde Rusya aktif olarak başta Türkiye olmak üzere bölgenin en önemli oyuncularıyla diyalog kurmaya çalışıyor. Zira Türkiye, ABD’ye uymayı bırakan ve kendi çıkarları doğrultusunda Rusya’yla stratejik ittifaka giren tek NATO ülkesi.

Ayrıca Suriye çözümündeki aktif işbirliği ülkelerin, diğer yönlerinde de birbirine olan güvenini artırıyor, çünkü Rusya, Türkiye ve İran’ın nükleer enerji, ulaşım ve ticaret alanlarında sayısız örtüşen çıkarları var. Örneğin İran’la Hazar Denizi konusunda anlaşmaya varıldı, Azerbaycan üzerinden geçen Kuzey-Güney demiryolu hattının yapımı tamamlandı, limanlar yeniden inşa ediliyor, Türk inşaat şirketleri de Rusya’ya dönmeye başladı.

Rus-Türk ilişkilerinin geleceğiyle ilgili ne düşünüyorsunuz?

Türkiye ile ticaretimiz, 2017’de 22 milyar dolar olarak gerçekleşti ve aktif olarak 38 milyar dolara ulaşıldığı 2008 seviyesine yaklaşıyor. Ülkelerimiz arasındaki doğrudan yatırım seviyesi de 10 milyar dolara ulaştı. Türk Akımı tamamlanmak üzere. Rus gazı sadece Türkiye’ye değil, tüm Güneydoğu Avrupa’ya ulaştırılacak, bu da Türkiye’ye bölgesel gaz merkezi olma fırsatını verecek. Ankara’ya, nükleer enerji teknolojilerine eşirim sağlandı. Akkuyu projesine Türkiye’de stratejik statü verildi.

Bölgede stratejik rekabetten vazgeçme ve birlikte mevcut sorunların çözümüne başlama şansını elde ettik. Ülkelerimizin coğrafi konum itibariyle birbirine yakın olması ve ayrıca ortak pazarı oluşturma ihtiyacı Rusya ve Türkiye için potansiyel işbirliği fırsatlarını açıyor ve bu işbirliğinin sınırlarını tasavvur etmek bile mümkün değil.