Moskova’da yapılan 7. Uluslararası Güvenlik Konferansı’na katılan İsrail istihbarat kurumu Nativ'in eski başkanı Yakov Kedmi, Sputnik’e açıklamasında, Ortadoğu bölgesinin 3 güçlü ülkesi İran, İsrail ve Suudi Arabistan arasındaki ilişkilerinin geleceğini değerlendirdi:
İran ile İsrail arasındaki ilişkilerin dostça olduğunu söyleyemeyiz. Bu da Ortadoğu’daki bazı sorunlara yansıyor. Birçok uzman, eğer İsrail ve İran barışırsa Ortadoğu’daki birçok sorunun çözümleneceğini düşünüyor. Sizce İsrail ve İran arasında barış olacak mı? İsrail, bu yönde ilk adım atan ülke olabilir mi?
Eğer İran yönetimi İsrail’e yönelik tutumunu değiştirirse ülkelerimiz arasında barış olabilir. Mevcut yönetim gelmeden önce bu ülkeyle hiçbir sorunumuz yoktu. İran’ı tanıyoruz, İran halkı ve kültürüne büyük saygımız var. Ancak İran’ın mevcut yönetimi, diğer Müslüman ve Şii olanlar dahil Arap ülkelerinden farklı olarak İslam’ı oldukça tuhaf biçimde yorumluyor. Bu da çok engel oluyor. Ancak eğer İsrail’in bilge ülke olduğu tabirini haklı çıkarırsak kesinlikle barış olur.
Diğer yandan Suudi Arabistan ve İran arasında da çok karmaşık ilişkiler var. Sizce bu iki ülke arasındaki çatışmanın bir çözümü var mı? Varsa nedir?
Suudi Arabistan ve İran’ın sağlıklı ilişkiler kurma ve gerilimi hafifletme imkanına sahip olduğunu düşünüyorum. Bu noktada her şey İran’a bağlı. Suudi Arabistan, Tahran’ın Sünni yönetimi Mekke ve Medine’den kovmak ve bu şehirleri kontrol altına almak istediğini düşünüyor. Suudi Arabistan, bu eylemleri saldırganlık olarak değerlendiriyor. Bunlar, bu iki ülke arasında sağlıklı ilişkilerin kurulmasına engel oluyor. Eğer İran, Suudi Arabistan’ın kuşkularını gidermeye hazırsa bu durumu değiştirir, çünkü Riyad’ın Tahran’a ve özellikle Şii bölgelere yönelik hiçbir şikayeti yok. İran ise kendini, Irak ve Lübnan’daki tüm Şii kutsal yerlerinin hamisi olarak görüyor. Suudi Arabistan’da ise çok sayıda Şii yaşıyor. Kuveyt ve Bahreyn’de de öyle. Bu yüzden eğer bunlar, tehdit ve tehlike hissi yaratıyorsa biz de ilgili tepkiyi görüyoruz. Ben, hem İran hem de Suudi Arabistan ile iyi ilişkilere sahip Rusya’nın bu durumun çözümünde yapıcı rol oynayabileceğini düşünüyorum.
Medya alanında, İsrail’in İran’a karşı Suudi Arabistan’la gizli anlaşma yaptığı iddia ediliyor. Bu gerçek mi?
Eski Roma atasözü var: Düşmanımın düşmanı, benim dostum. İsrail’in İran’a aşırı ihtiyatlı yaklaştığı ortada, çünkü İran’ın bize yönelik teröre destek biçiminde olduğu kadar nükleer silah elde etme çabaları biçimindeki tehdidi de değerlendiriyor. Ancak Filistin sorunu çözüme kavuşturulmadığı sürece İslam dünyası ve Arap ülkeleriyle ilişkilerimiz sorunlu olacak. Filistinlilerin sorunu çözüme kavuşturulur kavuşturulmaz Suudi Arabistan ve diğer İslam ve Arap dünyası ülkeleriyle ilişkilerimiz tamamen farklı olacak.
